چهار طرح ملي صنعت مس با دستور رييس‌جمهور كليد خورد. اين طرح‌ها كه شامل «طرح توسعه ذوب خاتون‌آباد»، «كارخانه اسيد سولفوريك»، «كارخانه اكسيژن» و «انبار كنسانتره مس» است، با سرمايه‌گذاري ۲۲۱۰ ميليارد ريالي، براي بيش از ۲۰۰ نفر در استان كرمان اشتغالزايي خواهد كرد. اجراي اين پروژه‌هاي مهم معدني علاوه بر مزاياي اقتصادي‌اش، به سمت صنايع پاك هدايت شده‌اند. از سوي ديگر، ارزيابي‌هاي صورت‌گرفته نشان از اين دارد كه در بخش مس ركوردهاي خوبي در سه بخش توليد، فروش و صادرات در سال 98 رخ داده است. مطابق آمارها، ميزان صادرات در اين بخش در سال 98 نسبت به سال 97 معادل 2.5 برابر شده است. بر همين اساس، پيش‌بيني‌ها حاكي از اين است كه با اجراي طرح‌هاي مهم ملي صنعت مس در كرمان، ظرفيت توليد مس ظرف چهار سال آينده به ۵۵۰ هزار تن در سال افزايش پيدا كند.

تمركز بر چهار هدف مهم

در راستاي توسعه صنعت مس ايران همسو با اقتصاد جهاني، حسن روحاني رييس‌جمهور در ارتباط مستقيم تلويزيوني با استان كرمان، «طرح توسعه ذوب مس آندي خاتون‌آباد، طرح احداث انبار كنستانتره مس، طرح احداث كارخانه اسيد خاتون‌آباد و طرح احداث كارخانه توليد اكسيژن مس خاتون‌آباد را در مجتمع مس شهر بابك» افتتاح كرد.

رييس‌جمهور در اين مراسم، افزايش 50 درصدي محصولات اين مجتمع و رساندن اين توليدات به رقم 120 هزار تن را كاري ارزشمند دانست و اظهار كرد: كاهش مصرف سوخت‌هاي فسيلي در كنار بهره‌گيري از تكنولوژي جديد و افزايش توليد از نكات ارزنده اين طرح است. به گفته روحاني، عرضه معادن كوچك و متوسط به بورس و اينكه مردم بيايند يك معدن يا يك سهامي از معدن را خريداري كنند، موجب مي‌شود هم بورس گشايش پيدا ‌كند و هم معادن كوچك و متوسط سريع‌تر فعال شوند. رييس‌جمهور با اشاره به ظرفيت‌هاي موجود در بخش معادن جهت تحقق شعار «جهش توليد» در سال جاري، تمركز بر «اكتشاف، واگذار كردن پهنه‌هاي معدني، واگذاري به بخش خصوصي و جلوگيري از خام‌فروشي» را به عنوان موضوعات مورد توجه اين بخش عنوان كرد. او با اشاره به ظرفيت‌هاي بخش مس و فلزات كشور اظهار كرد: بخش مس و فلزات در كنار فولاد و آلومينيوم در رتبه‌هاي مهمي هستند كه هم نيازهاي داخلي را تامين مي‌كنند و هم موجب صادرات مي‌شوند. همچنين به گفته روحاني، رساندن رقم صادرات بخش مس به حدود يك ميليارد دلار در سال گذشته، در كنار تكميل اين پروژه به دست جوانان متخصص ايراني پس از توقف مشاركت خارجي‌ها به دنبال دور جديد تحريم‌ها، براي همه ايراني‌ها افتخارآفرين است.

بهره‌گيري از ظرفيت‌هاي معدني

رييس‌جمهوري با تاكيد بر لزوم آزادسازي پهنه‌هاي معادن گفت: آزادسازي پهنه‌هاي معادن مي‌تواند اشتغال بسياري ايجاد كند. بايد كاري كنيم از معادني كه اكتشاف شده، بخشي را به سرعت در اختيار مردم قرار دهيم؛ در اين زمينه معمولا اختلافاتي ميان محيط زيست و معادن وجود دارد كه بايد تلاش كنيم در شوراي عالي محيط زيست اين موضوعات را حل و فصل كنيم. اگر در معادن مسيري درست و تكنولوژي پيشرفته وجود داشته باشد، مي‌توان بدون آسيب زدن به محيط زيست، به اهداف مربوطه دست يافت.روحاني با تاكيد بر واگذاري سهام شركت‌هاي دولتي حوزه معدن به مردم گفت: توصيه من به ايميدرو (سازمان توسعه و نوسازي معادن و صنايع معدني ايران) اين است كه سهام خود را در بورس عرضه كند. به گفته او، بورس تهران استعداد بسيار زيادي دارد و مي‌توانيم رشد بورس را به چندين برابر برسانيم. اين در حالي است كه بورس وقتي زنده است كه ما سهام جديد عرضه كنيم. رييس‌جمهوري همچنين با تاكيد بر لزوم پرهيز از خام‌فروشي محصولات معدني گفت: براي توقف خام‌فروشي، بايد معادن از روز نخست اجراي پروژه‌هاي مختلف نظير پروژه‌هاي ساختماني سفارشاتي دريافت كنند. اگر معادن را به بخش خصوصي واگذار كنيم، اين بخش به راحتي اين كار را انجام مي‌دهد.

دو اقدام ويژه

در ادامه اين مراسم، وزير صمت گزارشي از برنامه‌ريزي‌هاي انجام‌شده در راستاي توسعه معادن و صنايع معدني ارايه كرد. رضا رحماني از استخراج ۴۷۰ ميليون تن ماده معدني در سال گذشته و برنامه‌ريزي براي رساندن اين عدد به بالاي ۵۰۰ ميليون تن در سال جاري خبر داد و اعلام كرد كه با هماهنگي وزارت اقتصاد بخشي از سهام معادن كه قابل واگذاري است، در بورس عرضه خواهد شد و جزييات آن تا هفته‌هاي آتي اعلام مي‌شود. همچنين پهنه‌ها و معادني كه دست سازمان زمين‌شناسي يا شركت مس بوده در برنامه واگذاري قرار گرفته است. رحماني افزود: در توليد روي ميز ۸ برابر مصرف كشور ظرفيت داريم و ۴ برابر نياز كشور توليد داريم كه مابقي آن صادر مي‌شود. همين روند در مورد ساير محصولات معدني نيز كمابيش صدق مي‌كند. رحماني با بيان اينكه در مهم‌ترين محصولات صنايع معدني، مثل آلومينيوم، مس و فولاد هم‌اكنون هيچ مشكلي در تامين داخل نداريم و صادرات نيز انجام مي‌شود، گفت: دو اقدام ويژه در دستور كار قرار گرفته كه در يكي از موارد با هماهنگي وزارت اقتصاد بخشي از سهام معادن كه قابل واگذاري است، در بورس عرضه خواهد شد و به صورت كمي هم عددي تعيين‌شده و تا هفته‌هاي آتي اعلام مي‌شود. مورد دوم نيز واگذاري خود پهنه‌ها و معادني است كه دست سازمان زمين‌شناسي است يا دست شركت مس بوده كه در برنامه واگذاري قرار دارد. وزير صمت همچنين با بيان اينكه در بخش معادن اقدامات بزرگي آغاز شده و امسال در حوزه واگذاري معادن نيز انقلابي شكل خواهد گرفت، تصريح كرد: اين اقدام از چند ويژگي خوب برخوردار است كه اولا استان‌هايي همچون سيستان و بلوچستان، اردبيل، يزد و خراسان رضوي غير از كرمان و آذربايجان شرقي كه از قبل محور توليد مس بودند، چندين استان جديدا مورد اكتشاف قرار گرفتند. به گفته رحماني، ديگر ويژگي مهم اين برنامه توسعه آن است كه اين اقدامات توسط وزارت صمت و بدون وابستگي به منابع دولتي در قالب يك كنسرسيوم متشكل از ۱۱ شركت عملياتي شده و سازمان ايميدرو و زمين‌شناسي در بخش اكتشافات اقدام كردند و دستور رييس‌جمهور براي واگذاري امور به مردم در اين بخش، به صورت كامل نمود يافته است. خوشبختانه اين موضوع نتيجه‌بخش نيز بوده و اكتشافات موجود بيش از دو برابر شده كه حاصل اين اقدامات است.

افزايش سقف توليدات معدني

وزير صمت در بخش ديگري از صحبت‌هاي خود با بيان اينكه كشور پهناور ايران ۶۴ ماده معدني در خود دارد و جزو ۱۰ كشور برتر معدني دنيا به شمار مي‌رود، تاكيد كرد: اين ظرفيت، دولت را بر آن داشته تا با بهره‌گيري از امكانات نسبت به توسعه پهنه‌هاي معدني اقدام كند؛ به گونه‌اي كه امروز كشور ما جزو كشورهاي صاحب‌نام در عرصه توليد محصولات معدني است. او افزود: بسياري از دانش‌هاي فني مورد نياز را كسب كرديم و به ويژه در صنايع معدني و فلزات و فلزات رنگي، امروز فناوري آنها بومي شده و ايران از يك وارد‌كننده محصولات معدني به صادر‌كننده محصولات تبديل شده است. براساس آمار اعلامي رحماني، سال گذشته ۴۷۰ ميليون تن ماده معدني در كشور استخراج شد و امسال برنامه وزارت صمت است كه اين حجم از توليدات را به بالاي ۵۰۰ ميليون تن استخراج برساند كه حدود ۳۵ درصد اين توليدات مربوط به حوزه فلزات بوده است.

فعال‌سازي معادن غيرفعال

معاون امور معادن و صنايع معدني وزارت صمت نيز در آيين افتتاح كارخانه اسيد سولفوريك گفت: هزار معدن غيرفعال را امسال فعال خواهيم كرد و در اين مسير بايد سازمان برنامه و بودجه، منابع طبيعي و سازمان محيط زيست همكاري داشته باشند. داريوش اسماعيلي اظهار كرد: صنعت مس كشور با افتتاح پروژه اسيد سولفوريك مجتمع مس خاتون‌آباد به صنعتي سبز تبديل مي‌شود. براساس آمار اعلامي او، ظرفيت اين واحد ۶۰۰ هزار تن در سال است و سال گذشته نيز پروژه مشابهي از سوي ملي صنايع مس ايران افتتاح شد. او ادامه داد: تاسيس اين كارخانه ۵۰ درصد از طرف شركت‌هاي خارجي و ۵۰ درصد داخلي بوده و شركت‌هاي خارجي پس از تحريم از اين پروژه خارج شدند و جوانان ايراني راه‌اندازي آن را بر عهده گرفتند. اسماعيلي همچنين بيان كرد: صنعت مس سال گذشته شاهد ركوردهاي چشمگيري بود به‌طوري‌كه رشد توليد و صادرات از جمله آنها بوده است. اين در حالي است كه تاكيد ما بر انتهاي زنجيره است و در بحث فولاد بايد محصول نهايي را به دنيا صادر كنيم.

شركت مس؛ شركتي‌ پيشرو در بازار سرمايه

در ادامه، رييس هيات‌عامل ايميدرو در آيين افتتاح طرح‌هاي توسعه‌اي شركت مس در مجتمع خاتون‌آباد كه به‌ صورت ويديوكنفرانس و با حضور رييس‌جمهور برگزار شد، طرح‌ ذوب خاتون‌آباد را نمونه موفق بومي‌سازي در صنعت مس عنوان كرد و گفت: با وجود اينكه پيمانكار خارجي از اين پروژه خارج شد همكاران ما در شركت ملي مس براساس برنامه‌ريزي اوليه كه قرار بود 9 ماهه اين طرح را با مشاركت طرف خارجي به سرانجام برسانند 5 ماهه اين كار را انجام دادند و با اتكا به توان داخلي طرح توسعه ذوب خاتون‌آباد را در مدار توليد قرار دادند. خداداد غريب‌پور با اشاره به اينكه در طرح توسعه ذوب خاتون‌آباد 40 درصد بومي‌سازي صورت گرفته، افزود: در مجتمع مس خاتون‌آباد چهار هزار ميليارد تومان طرح افتتاح شد كه هم جنبه زيست‌محيطي و هم جنبه اقتصادي دارند. او تصريح كرد: كارخانه ذوب خاتون‌آباد باعث افزايش ظرفيت توليد از 80 هزار تن به 120 هزار تن مي‌شود و از سوي ديگر با راه‌اندازي كارخانه اسيد و جذب گاز so2 كوره‌ها، اسيدسولفوريك توليد مي‌شود. غريب‌پور با بيان اينكه در طرح ذوب خاتون‌آباد مصرف گازوييل و مازوت به حداقل ممكن مي‌رسد اظهار كرد: احداث انبار كنسانتره علاوه بر حفظ ماده ارزشمند كنسانتره مانع آلودگي محيط زيست نيز مي‌شود. او در ادامه ارزش ماركت بورس را تا پايان روز چهارشنبه، 3 ميليون و 700 هزار ميليارد تومان خواند و گفت: از اين رقم سهم معدن و صنايع معدني به 900 هزار ميليارد تومان رسيد. او افزود: شركت مس با 148 هزار ميليارد تومان ارزش بازاري، سومين شركت‌ پيشرو در بازار سرمايه است. غريب‌پور همچنين با اعلام اينكه با سياست‌هاي مورد توجه در وزارت صمت و همچنين ايميدرو، به بازار سرمايه عمق داديم، گفت: سال گذشته شركت‌هاي مباركه 10 هزار ميليارد تومان، ملي مس سه هزار ميليارد تومان، چادرملو 1500 ميليارد تومان و امسال گل‌گهر تا پنج هزار و 200 ميليارد تومان و ملي مس 10 هزار ميليارد تومان افزايش سرمايه خواهند داشت. به گفته او، امسال به ميزان 40 هزار ميليارد تومان از منابع سود شركت‌ها را در خود طرح‌هاي توسعه‌اي اين شركت‌ها سرمايه‌گذاري كرديم. غريب‌پور ادامه داد: اين برنامه‌ريزي (افزايش سرمايه) به اين معني است كه به‌طور مثال شركت ملي مس قابليت 2 ميليارد يورو سرمايه‌گذاري در كشور را خواهد داشت. غريب‌پور تاكيد كرد: نسخه ايميدرو براي توسعه اين است كه سرمايه‌گذاري حاصل از سود شركت‌ها را به توسعه و اشتغال‌زايي در نقاط محروم هدايت كند. او با بيان اينكه بخش معدن و صنايع معدني 2200 ميليارد دلار گردش مالي دنيا را در اختيار دارد و در ايران، معدن و صنايع معدني 26 ميليارد دلار از توليد ناخالص ملي (GDP) را به خود اختصاص داده، گفت: صادرات اين حوزه به 10 ميليارد دلار مي‌رسد و اين ميزان صادرات، حاكي از سهم حدود 30 درصدي اين حوزه در صادرات غيرنفتي كشور است.

جايگاه هشتم در ذخاير مس

در بخش ديگري از اين مراسم، مديرعامل شركت ملي صنايع مس ايران در آيين افتتاح 4 طرح مهم توليدي و محيط زيستي صنعت مس به ارزش 4 هزار ميليارد تومان در مجتمع مس شهربابك گفت: با افتتاح اين طرح‌ها ظرفيت توليد مس به 400 هزار تن افزايش پيدا كرد و اميدواريم ظرف 4 سال آينده اين ميزان را به 550 هزار تن در سال ارتقا دهيم. اردشير سعدمحمدي با بيان اينكه انجام پروژه توسعه ذوب و تغيير تكنولوژي كوره فلش در كمتر از 6 ماه توسط متخصصين ايراني صورت پذيرفته، افزود: با راه‌اندازي كارخانه اكسيژن و همچنين كارخانه اسيدسولفوريك، خروجي غبار در كارخانه ذوب خاتون‌آباد به صفر رسيده و خروجي گازهاي مضر به عدد 250ppm كه زير استانداردهاي جهاني قرار دارد رسيده است. او با اشاره به اينكه در سال گذشته ركوردهاي بسيار خوبي در توليد، فروش و صادرات به ثبت رسيد، اظهار كرد: 2.5 برابر شدن ميزان صادرات در سال 98 نسبت به سال 97 و دستيابي به ذخاير خوب مس در كشور كه در چند ماه آينده اعلام مي‌شود ازجمله دستاوردهاي صنعت مس در سال گذشته است. به گفته او، جاي خوشحالي است كه ميزان ذخاير ما در پي گسترش فعاليت‌هاي اكتشافي به 8 ميليارد تن كانسنگ رسيده است كه 32 ونيم ميليون تن مس خالص را شامل مي‌شود. او با بيان اينكه در جايگاه هشتم كشورهاي داراي ذخاير مس دنيا هستيم، ادامه داد: در زمينه توليد و ذوب در حال حاضر توانايي توليد 250 هزار تن كاتد مس وجود دارد كه اميدواريم در سال جهش توليد از مرز 270 هزار تن عبور كنيم و اين ميزان در افق 1403 بالغ ‌بر 400 هزار تن مس برسد. براساس توضيحات سعدمحمدي، سرمايه‌گذاري‌هاي شركت مس در حال حاضر 2 ميليارد و 270 ميليون يورو به‌علاوه 20 هزار ميليارد تومان است و اميدواريم ظرف دو سال آينده توليد كنسانتره را از 1 ميليون و 180 هزار تن به 2 ميليون تن كنسانتره در كشور ارتقا دهيم. او همچنين با اشاره به اقدامات انجام‌شده در حوزه اكتشافات معدني گفت: در زمينه اكتشافات در سال گذشته 70 هزار متر گمانه عمقي حفرشده كه اين ميزان در سال 99 به 100 هزار متر خواهد رسيد. او با اعلام اينكه توسعه در صنعت مس همسو با توسعه اقتصاد جهاني تعريف شده، گفت: با توجه به افزايش 1 ميليارد و 300 ميليون نفري جمعيت جهان در كمتر از 15 سال آينده، افزايش تقاضاي جهاني براي فلزات به‌طور چشمگيري افزايش پيدا خواهد كرد و پيش‌بيني بر اين است كه براي صنعت مس بين 6 تا 8 ميليون تن به ميزان تقاضاي فعلي جهان كه هم‌اكنون ۲۴ ميليون تن است افزوده شود. او افزود: شركت صنايع ملي مس ايران با برنامه‌ريزي مدون قصد دارد همسو با اقتصاد جهاني قسمتي از بازار مس جهان را به خود اختصاص دهد. مديرعامل شركت مس با اشاره به كيفيت بالاي مس توليدي ايران كه به پنج، نه معروف است، گفت: از مس ايران در صنايع هايتك و نانو دنيا استفاده مي‌شود از اين رو اميدواريم بتوانيم با استفاده از اين قابليت ميزان بيشتري از بازار صادراتي جهان را اختصاص دهيم. همچنين بنا به اظهارات اين مقام مسوول، ميزان سرانه مصرف مس دنيا در حال حاضر ۳.۲ دهم كيلوگرم به ازاي هر نفر است و اين رقم در ۲۰ سال آينده به پنج كيلو اضافه خواهد شد و با برنامه‌ريزي مي‌توانيم بازارهاي بيشتري را در دنيا به خود اختصاص داده و در زمينه صادرات ارزآوري بيشتري را براي كشور به ارمغان بياوريم.