ایده شکل گیری یک تکنولوژی جدید، باز هم از احساس نیاز به حل یک مشکل شکل گرفت؛ جایی که در حدود 100 سال پیش در آمریکا، شرکت “جنرال موتورز” (General Motors) با توسعه واحدهای مختلف تولیدی خود با مشکل بزرگی دست به گریبان بود. تعدد تجهیزات برقی عموما با آمپراژهای بالا و همچنین ازدحام کابلهایی که وظیفه انتقال انرژی از تابلو های توزیع برق تا دستگاهها را برعهده داشتند، همه و همه باعث ایجاد تلاشی برای حل این مشکل گردید. شرکت “جنرال الکتریک” (General Electric) پس از طراحی ها و تئوریهای مختلفی که بررسی نمود برای اولین بار باسداکت با عایق هوا را با بدنه فلزی طراحی و به شرکت جنرال موتورز ارائه نمود. با ورود باسداکت و جایگزینی این سیستم بجای سیستم کابل، حجم زیادی از کابلهای برق بعلاوه سینی های حامل کابلها، نردبان کابلها یا همان لدرها و همچنین تعداد زیادی از تابلوهای توزیع برق حذف گردیدند و بجای آنها، کانالهای پیش ساخته مدولار با قابلیت جابجایی آسان و سریع و توانایی انتقال و توزیع برق در ظرفیتهای بالاتر جایگزین شدند.
پس از شرکت جنرال الکتریک، به مرور زمان شرکتهای بزرگ و مطرح دیگری همچون وستتینگهاوس (Westinghouse) و SQD آمریکا – تله مکانیک (Telemechanique) و... به تولید باس داکت در طبقه بندیهای مختلف ولتاژی و عایقی پرداختند. در این میان با گذشت زمان و ادامه سیر تکامل این مسیر، برخی کشورهای اروپایی توانستند گوی سبقت را از سایر رقبا بربایند و با اخذ بالاترین استانداردها به معدود شرکتهای پیشتاز در این زمینه تبدیل شوند. در همین راستا شرکت زرسیم که در چهارمین دهه ی فعالیت خود، از پیشروان تولید سیم و کابل در ایران بوده، و همواره با شعار "خالق ارتباطات، پیشرو در خدمات" و با تاکید بر کیفیت، در خدمت کشور عزیزمان بوده است، در راستای پاسخ به نیاز مشتریان خود، در سال 1394 موفق به اخذ نمایندگی از شرکتهای "RTC-Electro-M" روسیه، و "TEFELEN PREISSINGER" آلمان (که پیش‌تر با نام "p.b.p" شناخته میشد) که از بهترین تولیدکنندگان باسداکت با بالاترین رنج استاندارد هستند، شد و تنها نماینده این شرکت‌ها به صورت انحصاری در ایران لقب گرفت. (لینک نمایندگی شرکت TEFELEN PREISSINGER)
با توجه به پیشرفت روزافزون علم و تکنولوژی در صنعت برق، امروزه به جرات میتوان گفت که در تمامی کشورهای صنعتی دنیا و در غالب انواع صنایع اعم از صنایع نفت، گاز، پتروشیمی، برجها، خودرو سازی، سیمان، فولاد، نیروگاهها، نظامی و...، سیستمهای سنتی و قدیمی کابل، سینی و نردبان و...، جای خود را به باس داکت داده اند. باسداکت در قیاس با سیستم سنتی مرسوم، هم به دلیل فنی و به هم به دلیل اقتصادی از امتیازات بسیاری برخوردار است (برخی از مزیتهای این تجهیز در ادامه به اختصار عنوان خواهد شد). این مزایا، صنایع بزرگ کشور عزیزمان، ایران، را نیز به سمت استفاده از این سیستم سوق داده است. باسداکت چنان که از اسم آن بر میآید، از باس (BUS) و داکت (DUCT) تشکیل شده است. "باس" همان شینه مسی یا آلومینیومی هادی جریان برق است که وظیفه انتقال برق را برعهده دارد و "داکت" نیز کانال پیش ساخته الکتریکی است که باس های انرژی درون آن قرار می گیرند. در صنعت، باسداکت را با نامهای دیگری از قبیل باسوی (Bus Way) و باسبار(Bus Bar) نیز میشناسند.
انواع تقسیم بندیهای باسداکت را میتوان بر اساس پارامترهای مختلفی انجام داد. از جمله جنس هادی (آلومینیوم یا مس) جنس عایق (Cast-resin) یا (Epoxy Resin Impregnated Paper) اما به طور کلی دسته بندی اصلی باسداکتها را میتوان بر اساس سطح ولتاژ آنها مرتبط دانست. شایان ذکر است باسداکتهای RTC-ELECTRO-M و TEFELEN PREISSINGER که شرکت زرسیم افتخار نمایندگی انحصاری آن را دارد، از سطح ولتاژ LV شروع و تا سطح ولتاژ 40.5KV و سطح جریان 12KA دارای تنوع محصول است. در ادامه بخشی از خصوصیات مشترک (هردو نوع TPL) ISOBUS MR) و TKL) که این شرکت را از سایر تولیدکنندگان مجزا میسازد به اختصار اشاره میشود:
مناسب برای کاربریهای فضای باز و سرپوشیده.
گستره دمایی محیطی گسترده (از60- درجه تا 55 درجه سانتیگراد).
درجه بسیار بالایی از حفاظت تا IP68، مناسب برای کاربریهای دریایی و محیط های مرطوب.
مقاومت بالا در برابر اشعه ماوراء بنفش، مواد شیمیایی و محیط های تهاجمی.
لمس ایمن (Touch Safe).
بدون هزینه تعمیر و نگهداری.
درجه بالایی از مقاومت در برابر آتش.
ابعاد کلی کوچک و شعاع خمش پایین.
غیر ممکن بودن احتمال اتصال کوتاه فاز به فاز.
تخلیه جزئی مطابق با استاندارد IEC 60137.
کیت توزیع مدولار، به سادگی و بدون نیاز به هیچ ابزار خاصی.
خنک شوندگی طبیعی (هوا).
تلفات توان بسیار پایین (I2.R)
امیر سرابی
مهندس فروش باسداکت
#116
sarabi@zarsim.com